De rol van de notaris bij het afwikkelen van een nalatenschap

Wanneer een dierbare overlijdt, breekt er een emotionele periode aan. Tegelijkertijd moeten er veel praktische en juridische zaken geregeld worden. Een van de eerste stappen daarbij is vaak het inschakelen van een notaris. Maar wat doet een notaris precies bij de afwikkeling van een nalatenschap? En wanneer is zijn of haar hulp écht van toegevoegde waarde?

Wat gebeurt er na het overlijden?

Bij het afwikkelen van een nalatenschap is de verklaring van erfrecht vaak een eerste stap. Dit is een officieel document waarin staat wie de erfgenamen zijn en wie namens hen mag handelen. Banken, verzekeraars en andere instanties vragen hier regelmatig om. Het opstellen van zo’n verklaring gebeurt via de notaris. Hiermee wordt voorkomen dat onbevoegden zich toegang verschaffen tot de nalatenschap.

Daarnaast kijken wij als notarissen verder dan alleen deze verklaring. Zo ondersteunen we erfgenamen bij het in kaart brengen van de bezittingen en schulden, de verdeling van de erfenis, en -indien nodig- de aangifte erfbelasting.

Meer dan alleen papierwerk

Vaak wordt gedacht dat een notaris vooral ‘administratief’ werk doet, maar niets is minder waar. De notaris is er om te zorgen dat alles correct, eerlijk en volgens de wet verloopt. In sommige gevallen is de notaris benoemd als executeur: degene die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de laatste wil van de overledene. Deze rol kan een breed takenpakket omvatten, van het beheren van bankrekeningen en het verkopen van een woning tot het begeleiden van gesprekken tussen erfgenamen.

Ook voor het regelen van specifieke onderdelen, zoals alleen de erfbelasting of het beoordelen van een testament, kunt u terecht bij de notaris.

Niet alleen voor grote vermogens

Een misvatting die wij vaak horen, is dat de notaris alleen ingeschakeld hoeft te worden bij ‘grote’ nalatenschappen. In werkelijkheid zijn juridische en fiscale vragen er in elke situatie. De omvang van een erfenis doet niets af aan de complexiteit of de emotionele lading ervan. Juist in kleinere boedels kunnen onduidelijkheden ontstaan over verdeling of verantwoordelijkheden.

Maatwerk en persoonlijke begeleiding

Het afwikkelen van een nalatenschap kost gemiddeld genomen enkele maanden tot een jaar. In die periode is de notaris een vast aanspreekpunt. Er is ruimte voor maatwerk: sommige cliënten willen alles uit handen geven, anderen hebben alleen ondersteuning nodig bij specifieke onderdelen. Denk aan het opstellen van de erfbelastingaangifte, of het controleren van reeds gemaakte afspraken.

Een belangrijk aandachtspunt is het langstlevende testament. Wanneer dit van toepassing is, is het essentieel om helder te hebben wat de kinderen na overlijden van de langstlevende ouder nog tegoed hebben. Een goed opgesteld testament en deskundige begeleiding voorkomen in dit soort situaties verwarring en discussies.

Medische bevelen en wensen

Niet alleen financiële en juridische aspecten worden geregeld; ook medische wensen, zoals een euthanasieverzoek of behandelverbod, kunnen in een levenstestament worden opgenomen. Het is wel van essentieel belang dat deze wensen ook besproken worden met uw arts, zodat deze deel worden van uw medisch dossier. Let wel, dergelijke verklaringen zijn geen garantie op uitvoering, maar geven een duidelijke richtlijn aan uw vertrouwenspersonen en medisch personeel.

Een zorg minder in een moeilijke tijd

Het overlijden van een dierbare is al ingrijpend genoeg. Juist dan is het fijn om op iemand te kunnen rekenen die de juridische en fiscale aspecten overziet en daarin rust kan brengen. De notaris vervult daarin een cruciale rol: als juridisch expert, als onafhankelijke partij en als vertrouwenspersoon.

Heeft u te maken met een overlijden of wilt u zich goed voorbereiden op de toekomst? Neem gerust contact met ons op voor een oriënterend gesprek. We denken graag met u mee.

Meer weten over dit onderwerp? Luister dan onze podcast op Spotify.