Mediation: Het onderbelichte pad naar conflictbeheersing en -oplossing

Conflicten binnen families kunnen hard aankomen. Zeker als ze ontstaan rondom kwesties als een erfenis, een testament of de afwikkeling van een nalatenschap. Vaak lopen emoties hoog op, en blijkt het lastig om nog écht met elkaar in gesprek te gaan. Gelukkig is er een krachtig, maar nog te vaak onbekend alternatief voor de gang naar de rechter: mediation.

In deze blog, gebaseerd op een gesprek tussen notaris Jakob Heldring van HJ Notariaat en mediator Anita Degeling, nemen we u mee in de wereld van mediation. Wat is het precies, wanneer is het passend en waarom is het juist binnen het notariaat een waardevol instrument?

Meer dan juridische oplossingen

Hoewel de notaris zich bij uitstek bezighoudt met het vastleggen van juridische afspraken, spelen bij familieconflicten vaak ook andere – minder tastbare – elementen een rol. Onderliggende spanningen of oude geschillen die nooit goed zijn uitgepraat, kunnen bij de verdeling van een nalatenschap plots weer op de voorgrond treden. In zulke situaties kan een juridisch traject te beperkt zijn. Mediation biedt dan ruimte om het échte gesprek te voeren.

Anita Degeling, ervaren mediator, werkt in dit soort situaties regelmatig samen met notarissen. Ze benadrukt dat mediation niet draait om ‘winnen’ of ‘gelijk krijgen’, maar om het herstellen van de communicatie en het vinden van oplossingen die voor alle betrokkenen werkbaar zijn.

Hoe verloopt mediation?

Veel mensen denken dat mediation langdurig, complex of kostbaar is. In de praktijk blijkt het echter verrassend overzichtelijk. Een traject bestaat doorgaans uit vijf tot zes gesprekken van ongeveer twee uur. Het begint met een intake, gevolgd door gezamenlijke sessies waarin stap voor stap het gesprek op gang wordt gebracht. De mediator begeleidt dit proces, stelt de juiste vragen en bewaakt de balans.

Doordat alle betrokkenen zelf hun inbreng hebben en actief deelnemen aan de oplossing, ontstaat vaak meer draagvlak dan bij een uitspraak van een rechter. Bovendien blijft de vertrouwelijkheid gewaarborgd: alles wat besproken wordt, blijft binnen de mediation.

Een alternatief voor de rechtszaal

Mediation is vrijwillig, maar vraagt wel om inzet en openheid. In sommige gevallen verlangt de rechter zelfs dat partijen eerst mediation overwegen voordat een zaak in behandeling wordt genomen. Niet voor niets – het is een traject dat sneller, menselijker en vaak ook goedkoper is dan een juridische procedure.

Voor notarissen, die veel te maken hebben met complexe familiezaken, is mediation dan ook een logische aanvulling. Het juridische kader blijft belangrijk, maar juist het menselijke aspect verdient in deze situaties minstens zoveel aandacht.

Preventieve waarde

Mediation wordt vaak ingezet als er al een conflict is. Maar minstens zo krachtig is het preventieve karakter. Tijdens het opstellen van een testament of levenstestament kunnen er al spanningen ontstaan tussen familieleden. Door tijdig het gesprek te voeren – met hulp van een onafhankelijke mediator – kunnen misverstanden worden voorkomen en worden wensen helder uitgesproken.

Bewustwording en toekomst

Met het ouder worden van de Nederlandse bevolking en de groeiende hoeveelheid nalatenschappen, zal het belang van mediation de komende jaren alleen maar toenemen. Bij HJ Notariaat geloven we in een benadering waarin juridische degelijkheid en menselijke maat hand in hand gaan. Mediation past daar naadloos bij.

Wilt u meer weten over hoe mediation kan bijdragen aan het oplossen of zelfs voorkomen van conflicten binnen uw familie? We denken graag met u mee. Neem contact op voor een oriënterend gesprek.

Meer weten over dit onderwerp? Luister dan onze podcast op Spotify.